26. Apostrof bij meervoud en de bezitsvorm: ’s
Na een enkele lange klinker komt er een apostrof voor de meervouds- of bezits-s.
nota’s, azalea’s, ski’s, auto’s, menu’s, lolly’s
Mimi’s truitje, Keanu’s films, baby’s flesje
Apostrof bij de meervoudsvorm
Een woord dat in het enkelvoud eindigt op een (enkele) a, i, o, u of y, krijgt een apostrof vóór de meervoudsuitgang s: nota's, auto's. De apostrof voorkomt dat de lange klinker in een gesloten lettergreep komt te staan en dus kort zou worden.
Je gebruikt geen apostrof na de toonloze [e] (garages), na de é (cafés), na twee of meer klinkertekens in één lettergreep (televisies) en na medeklinkers (knikkers). Meer voorbeelden: tantes, etuis, dominees, cadeaus, merels. Na de h is ook geen apostrof nodig: ayatollahs. Een uitzondering is het meervoud oh’s en ah’s: daarin is een apostrof gangbaar.
Engelse leenwoorden die op -y eindigen, krijgen een ‘Nederlands’ meervoud: baby’s, hobby’s, reply’s (niet zoals in het Engels babies, hobbies, replies). Decennia-aanduidingen als twenties en sixties zijn uitzonderingen. Woorden die van zichzelf op -ie eindigen, krijgen uiteraard wel een meervoud op -ies: cookies, hippies, wuppies, yuppies.
Er komt geen apostrof na de combinaties ay, ey, oy en uy (want dat zijn twee klinkers in dezelfde lettergreep): essays, diskjockeys, liftboys en wiseguys.
Eindigt een woord op een (enkele) e die geen accent aigu krijgt maar wel als [ee] moet worden uitgesproken, dan komt er een apostrof: aloë’s, facsimile’s. Bij Italiaanse leenwoorden als caffè latte en calzone zijn twee meervouden gangbaar: caffè lattes en calzones (horen bij een Nederlandse uitspraak) en caffè latte’s en calzone's (horen bij een Italiaanse uitspraak). Zie voor de apostrof in het meervoud van afkortingen (cd’s) regel 29.
Apostrof bij de bezitsvorm
Een woord dat in het enkelvoud eindigt op een (enkele) a, i, o, u of y, krijgt een apostrof vóór de s van de bezitsvorm: Anna’s kat, Kiki’s vis, Coby’s hond. De apostrof voorkomt dat de lange klinker in een gesloten lettergreep komt te staan en dus kort zou worden (zie regel 2b).
Je gebruikt geen apostrof bij de bezitsvorm als de naam eindigt op een medeklinker (ook als je die niet uitspreekt): Dutrouxs misdaden, Karels nota, Machtelds succes.
Ook als de naam eindigt op een toonloze [e], een é, een tweeklank of een klinkerklank met een h, gebruik je in principe geen apostrof: Annes fiets, Renés tas, Lees medaille, Annies brommer, Thieus verloving, Geertruis examen, Disneys tekenfilms, Komrijs gedichten, Sarahs atlas. In Enschede’s geschiedenis komt wel een apostrof, omdat je de slot-e als [ee] moet de slot-e als [ee] moet uitspreken.
Als een naam op een e eindigt die je niet uitspreekt, bijvoorbeeld Jane en Luke, dan komt de bezits-s aan de naam vast: Janes boeken, Lukes appartement. Dat geldt niet als de laatste klank een s-klank is (Maurice’ zoon, zie regel 27).
Engelse begrippen als bull’s eye, writer’s block, collector’s item en director’s cut behouden hun Engelse schrijfwijze, dus met apostrof.
Let op: in woordcombinaties als iets fris, iets fantastisch en niets curieus staat geen apostrof.
Alternatief -- niet officieel, wel gangbaar
Al lange tijd is het in de praktijk gebruikelijk om na namen een apostrof te zetten voor de bezits-s, ook als die voor de uitspraak niet nodig is. Dan komt de eigennaam duidelijker naar voren: Google’s invloed, Van Nelle’s koffie, Ine’s rapport, Jane’s boeken, Radar’s onderzoek, Lee’s medaille, Liv’s website, Rik’s grapjes, Ton’s tekeningen. Leestekens gebruik je in het algemeen om je lezer te helpen. Dat maakt het gebruik van de apostrof hier goed te verdedigen: Lee’s medaille is duidelijker dan Lees medaille. (Ook mogelijk is natuurlijk: de medaille van Lee.)