Samenstellingen en afleidingen met drie of meer delen schrijf je aan elkaar.

bedrijfsonroerendgoed, hogesnelheidstrein, rodebessenjam, serotonineheropnameremmer, vrijetijdsbesteding, teraardebestelling, doordeweeks

In het Nederlands kunnen in principe oneindig lange samenstellingen worden gemaakt. In de praktijk zijn samenstellingen met vier of meer delen vrij uitzonderlijk. De kans is bovendien groot dat zo’n woord niet meer te begrijpen is. Zo is tuinmeubelkussenopberghoezen theoretisch een goed gevormde samenstelling, maar voor veel mensen is de opbouw niet direct duidelijk. Zo’n woord kun je het best verduidelijken met een streepje: tuinmeubelkussen-opberghoezen (zie regel 66), of omschrijven: hoezen voor het opbergen van tuinmeubelkussens.

De woordgroep lange termijn bestaat uit een bijvoeglijk naamwoord en een zelfstandig naamwoord. Als je zo’n woordgroep met een ander woord, zoals planning, tot één begrip combineert, schrijf je het geheel aan elkaar: langetermijnplanning. (Eventueel mogen er streepjes worden gebruikt; zie regel 66.) Het los schrijven van lange zou suggereren dat de termijnplanning van lange duur is, en dat is niet bedoeld.

Meer voorbeelden: eerstehulpverlener, nattevingerwerk, rodebessenjam, socialeverzekeringspremie.

Soms is het betekenisverschil tussen los en aan elkaar schrijven miniem: groene stroomproductie houdt in dat de manier van stroom produceren groen (milieuvriendelijk) is, terwijl groenestroomproductie de productie van groene stroom aanduidt. Dat komt min of meer op hetzelfde neer. Als het eerste deel op het tweede én op het derde deel betrekking kan hebben zonder dat er een duidelijk betekenisverschil is, komt er vanwege de leesbaarheid bij voorkeur een spatie na het eerste deel: lage rugpijn, het Nederlandse taalgebied.

Als het eerste deel een telwoord is, gelden dezelfde regels: driegangenmenu, viersterrenhotel, tienpuntenplan. (Bij getallen in cijfers gelden andere regels; zie regel 65.)

Staan er tussen de delen van een driedelige samenstelling klinkers achter elkaar die samen één klank kunnen vormen, dan moet er een streepje tussen komen: tamme-eendenborst, snelle-interventiemacht, drie-urenbloem. (Zie ook regel 58.) Je mag sowieso streepjes gebruiken om de samenstelling beter leesbaar te maken; zie regel 66.

In de samenstellingen bedrijfsonroerendgoed en zwangerschapshogebloeddruk staat het bijvoeglijk naamwoord in het midden. Deze samenstellingen bestaan uit een zelfstandig naamwoord (bedrijf, zwangerschap) en een woordgroep (onroerend goed en hoge bloeddruk). Ook dan smelten alle delen samen tot één geheel.

Combinaties op -ing of -name die zijn afgeleid van een werkwoordelijke uitdrukking, schrijf je aan elkaar. Dus bij bijvoorbeeld in bezit nemen, in gebruik nemen, tot stand komen, ter aarde bestellen en te werk stellen horen: inbezitneming, ingebruikname, totstandkoming, teraardebestelling en tewerkstelling.

Er zijn ook enkele werkwoorden die beginnen met te-, ter- of ten- die één geheel zijn: tekeergaan, tekortdoen, tekortkomen, tekortschieten, tenietdoen, terneerslaan, tentoonspreiden. (Zie ook regel 51.)

Een andersoortige afleiding is doordeweeks (aan elkaar), van door de week. Dit patroon sluit aan bij bijvoorbeeld zesdaags (afgeleid van zes dagen) en eersterangs (van eerste rang); zie ook regel 57.

Sommige drie- of meerdelige combinaties schrijf je altijd met streepjes, bijvoorbeeld samenstellingen met gelijkwaardige delen (man-vrouwverhouding, zwart-witfoto) en samenkoppelingen (boter-kaas-en-eieren). Zie daarvoor regel 62.

Als er een woordgroep met een getal in cijfers of een losse letter in een samenstelling staat, blijft de spatie in die woordgroep staan (zie ook regel 65): 1 meiviering, 8 uurjournaal, 9 holesbaan, 30 kilometerzone, 50 eurobiljet, jaren 80-muziek, vitamine C-tekort. Als het getal met letters is weergegeven, schrijf je alles aan elkaar: tweepersoonskamer, tienpuntenplan, achtuurjournaal.

Tussen getallen en eenheden of symbolen komt normaal gesproken een spatie: 230 V, 600 MHz, 80 km, maar in een samenstelling verdwijnt die spatie: 230V-aansluiting, 600MHz-processor, 80km-zone. (Zie ook regel 81.)

Om duidelijk te maken dat een los getal of een losse letter deel uitmaakt van een samenstelling, gebruik je meestal een streepje: 8-jarige, T-shirt, enz. In deze spellinglijst wordt dit ook gedaan in drieledige samenstellingen, zoals in 1-meiviering, 8-uurjournaal, 9-holesbaan, 30-kilometerzone, 50-eurobiljet, jaren-80-muziek en vitamine-C-tekort. Officieel is hier alleen een spatie na het losse getal of de losse letter juist.